Bibilioteka Dębno

     Dębnowska książnica 9 marca br. była organizatorem wykładu pt. „Wołyń 1943. Geneza, rozwój i apogeum mordów na Kresach”, który wygłosił dr hab. prof. US Ryszard Tomczyk. Współorganizatorami byli także: Stowarzyszenie Katolickie „Civitas Christiana” z Dębna, Adam Kaczmarczyk wiceprzewodniczący Rady Miejskiej oraz Antoni Dąbrowski - dębnianin, dawny mieszkaniec woj. stanisławowskiego, zaangażowany w działalność na rzecz Kresowian. Inicjatorem spotkania był Bartosz Ramus – dębnianin, student I roku Uniwersytetu Szczecińskiego o kierunku Stosunki Międzynarodowe, który także uczestniczył w wykładzie.

     Ryszard Tomczyk jest kierownikiem Zakładu Badań i Analiz Wschodnich Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego. W kręgu zainteresowania profesora znajduje się m.in. historia Ukrainy i stosunki polsko-ukraińskie.
   Wykład rozpoczął się pieśnią pt. „Wołyń 1943” Lecha Makowieckiego, po której licznie zgromadzoną publiczność powitała Monika Piotrowska - dyrektor BPMiG w Dębnie. Do dębnowskiej biblioteki w tym dniu przybyli m.in.: Jerzy Mużyło – prezes Stowarzyszenia Kresy Wschodnie – Dziedzictwo i Pamięć, Aneta Dobropolska – przewodnicząca stowarzyszenia katolickiego „Civitas Christiana”, Antoni Dąbrowski, Krzysztof Zaborski - dyrektor ZSP nr 1 w Dębnie wraz z młodzieżą oraz świadkowie tamtych tragicznych wydarzeń: Apolonia Gerlak - dębnianka, była mieszkanka miejscowości Aleksandria, należącej do powiatu Równe i woj. wołyńskiego, Hanna Korzeniowska także dębnianka, była mieszkanka miejscowości Kolanki, powiatu Horodenka i woj. stanisławowskiego oraz Mikołaj Turów mieszkaniec Dębna, były mieszkaniec Michalcza, pow. Horodenka, woj. stanisławowskiego. W wykładzie uczestniczyli także słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz oczywiście czytelnicy, sympatycy dębnowskiej biblioteki oraz mieszkańcy Dębna.
     Goście z przejęciem słuchali wykładu prof. Ryszarda Tomczyka, który przedstawiał trudny temat ludobójstwa Polaków na Kresach Wschodnich w czasie II wojny światowej i w okresie powojennym, a w szczególności rzeź wołyńską. Zbrodni dokonaną w czasie okupacji terenów II Rzeczpospolitej przez nacjonalistów ukraińskich wobec mniejszości polskiej byłego województwa wołyńskiego II RP. Kulminacja tych mordów nastąpiła 11 lipca w 1943 roku. Te tragiczne wydarzenia stanowią generalnie w badaniach naukowych jeden z najtrudniejszych problemów, z którym my Polacy dzisiaj się borykamy. Problem ma również konotacje polityczne. Jest elementem gry politycznej, którą strona ukraińska prowadzi z dzisiejszą Rzeczpospolitą Polską. Badania nad zbrodnią wołyńską rozwinęły się bardzo późno bo dopiero po 1989 r. Jedynie środowisko Armii Krajowej, a szczególnie zagraniczne grupy 27 dywizji AK w latach 50, 60,70 i 80 - tych XX w. próbowały dokumentować to co się działo na Wołyniu i na terenie województw lwowskiego, stanisławowskiego, tarnopolskiego i wschodniej części województwa lubelskiego. Pierwsze prace ukazywały się w wolnej Polsce po 1989 r., które opierały się głownie na zeznaniach naocznych świadków. Badania dowodzą, że zbrodnie na Polakach mieszkających na Kresach miały charakter ludobójstwa. Do tej pory ukazało się 8 tomów publikacji o ludobójstwie na Kresach Wschodnich, które dokonały oddziały UPA, ostatni tom wyszedł w bieżącym roku.
      Prof. Ryszard Tomczyk w trakcie spotkania nawiązał także do obecnej sytuacji na Ukrainie, gdzie niszczone są ślady polskości takie jak cmentarze, pomniki, kościoły, ostatnio zdewastowany został pomnik w Hucie Pieniackiej. Widoczne są coraz częściej przejawy niechęci wobec Polaków, gdzie narasta kult S. Bandery i rozwija się nacjonalizm ukraiński. Kończąc wykład profesor R.Tomczyk podkreślił, iż pamięć o pomordowanych Kresowian i kultywowanie kolejnych rocznic dokonanych zbrodni powinno stać się obowiązkiem obecnych i przyszłych pokoleń. Z całą pewnością Ludobójstwo na Kresach wpisuje się
w pewien obszar dziedzictwa narodowego. Prelekcja zakończyła się wystąpieniem naocznych świadków tamtych wydarzeń.

     Po wykładzie nastąpiło uroczyste otwarcie nowo wyremontowanych sal wystawowych BPMiG, które dokonali świadkowie tamtych wydarzeń. Następnie została otwarta wystawa pt. „Wołyń 1943”. Część wystawy została przygotowana przez Antoniego Dąbrowskiego. Wystawa prezentuje temat zbrodni na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej i była już eksponowana w kościele parafialnym pw. św. Ap. Piotra i Pawła w Dębnie, w trakcie zeszłorocznych uroczystości upamiętniających 73. rocznicę tzw. „krwawej niedzieli”. Na wystawie zaprezentowana została również literatura na temat „rzezi wołyńskiej” dostępna w dębnowskiej książnicy. Wystawę można oglądać do 24 marca. br. i jest dostępna na You Tube pn. Wołyń 1943 wystawa w Dębnie pod linkiem https://www.youtube.com/watch?v=-7x367UoGdQ.
     Sale wystawowe biblioteki, zostały wyremontowane ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa Priorytet 2 ,,Infrastruktura Bibliotek 2016-2020”, na zadanie pn. „Remont Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Dębnie im. Antoniego Dobrowolskiego”. Zakres obejmował remont ścian piwnic oraz wykonanie przepony w postaci iniekcji, naprawę izolacji zewnętrznej budynku, malowanie pomieszczeń bibliotecznych i zakup wyposażenia.
     O wykładzie pt. „Wołyń 1943” prof. Ryszarda Tomczyka i uroczystego otwarcia wystawy w dębnowskiej bibliotece można było usłyszeć na antenie Polskiego Radia Katowice „Lwowska Fala”, która nadaje audycje na cały świat. Audycje można posłuchać pod linkiem mix_25m46s (audio-joiner.com).mp3.

>> Galeria zdjeć <<

Karolina Sielicka

Ukazał się kwietniowy numer Kresowego Serwisu Informacyjnego, w którym na stronie 7-8 znajduje się artykuł o Dębnie „Wołyń 1943”.
Poniżej link do strony http://ksi.kresy.info.pl/pdf/numer71.pdf

Fot. P. Paluch

"Wołyń 1943 - Rzeź Polaków na Kresach ..."