Od 2017 r. przy Bibliotece Publicznej MiG w Dębnie im. A.Dobrowolskiego działa Stowarzyszenie Kresy Wschodnie Dziedzictwo i Pamięć w Szczecinie oddział w Dębnie, którego głównym celem jest zachowanie pamięci o Kresach i ich kulturze. Innymi ważnymi misjami stowarzyszenia jest: upamiętnianie rocznic historycznych i wydarzeń związanych z Kresami oraz ludźmi zasłużonymi dla Kresów, upamiętnianie historii i kultury Kresów np. poprzez wystawy, filmy, spotkania, prelekcje, wykłady, prowadzenie edukacji społeczeństwa pogłębiającej wiedzę o Kresach i ich kulturze. W związku z tym stowarzyszenie od momentu powstania jest organizatorem spotkań ze znanymi historykami zajmującymi się tematyką Kresów. W dębnowskiej bibliotece gościli już: dr hab. Ryszard Tomczyk, dr hab. Czesław Partacz, prof. Stanisław Nicieja.

   17 października br. w zabytkowej sali biblioteki prelekcję na temat „Holocaust Dzieci Kresów – utracone dzieciństwo” wygłosiła znana historyk, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, specjalizująca się w historii najnowszej - Lucyna Kulińska z Krakowa. Na spotkaniu nie zabrakło władz samorządowych, które od początku wspierają dębnowskie stowarzyszenie i aktywnie uczestniczą w uroczystościach: Grzegorza Kulbickiego - burmistrza Dębna, Joanny Stąsiek - Janickiej – zastępcy, Alicji Sopińskiej – wiceprzewodniczącej Rady Miejskiej. W prelekcji uczestniczył Bartłomiej Królikowski – burmistrz Lipian oraz Jerzy Mużyło ze Szczecina –prezes Stowarzyszenia Kresy Wschodnie Dziedzictwo i Pamięć w Szczecinie. Najliczniej przybyli członkowie stowarzyszenia z Antonim Dąbrowskim - przewodniczącym, Kresowianie i ich potomkowie, mieszkańcy Dębna, którzy gromkimi brawami przywitali prelegentkę. Spotkanie rozpoczęła Monika Piotrowska – dyrektor biblioteki, po czym głos zabrał Antoni Dąbrowski. W swoim wystąpieniu podkreślił, że Dębno jest miastem wyjątkowym, ponad podziałami, w którym dobrze się układa współpraca z burmistrzem i Rada Miejską oraz duchowieństwem w głoszeniu prawdy historycznej. Przekazał informacje, że stowarzyszanie wystąpiło do ks. proboszcza Henryka Łąckiego o umieszczenie tablicy pamiątkowej o pomordowanych kapłanach na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej przy kościele parafialnym pw. św. Ap. Piotra i Pawła. Ks. proboszcz z wielką radością zaaprobował tę propozycję. Antoni Dąbrowski ogłosił także wszystkim zgromadzonym fakt o nawiązaniu współpracy stowarzyszenia z zespołem „Faustyna” z Równego na Wołyniu (obecnie Ukraina). Efektem współpracy jest powstała pieśń pt. „Na Wołyniu polscy księża”. Autorem tekstu jest Antoni Dąbrowski. Muzykę skomponowała Angelika Fedorowa, a wykonawcą pieśni jest zespół „Faustyna”. Pieśń została zaprezentowana jako premiera na spotkaniu. Prelekcja dr Lucyny Kulińskiej rozpoczęła się krótką refleksją - inaczej by wyglądała świadomość nie tylko naszego społeczeństwa, ale także nauczycieli, którzy uczą młodych ludzi, gdyby oni o tych wszystkich tragediach naszego narodu wiedzieli. Po czym przytoczyła wybrany fragment spośród wielu relacji świadków zamieszczonych w 4 tomach książki pt. „Dzieci Kresów” opis koszmarnej wydarzeń nocy z 1943 r. - 13 letniego wówczas Henryka Kloca, który cudem uniknął śmierci z rąk nacjonalistów ukraińskich. Po wysłuchaniu nastąpiła cisza… Należy zaznaczyć, że dr Lucyna Kulińska, nie ma korzeni kresowych jest rodowitą Krakowianką. Z tematyką ludobójstwa pierwszy raz spotkała się w latach 90 - tych podczas kwerend archiwalnych w Warszawie. W trakcie przeglądania dokumentów natknęła się na meldunki i raporty zbrodni, o których nie miała pojęcia jako polski historyk. Od tamtego czasu jest zaangażowana w głoszeniu prawdy o wydarzeniach, które do lat 90 - tych nie zajmowały miejsca w podręcznikach historii, ale także i w świadomości młodych Polaków. Uważam, że spłacam Państwu Polskiemu dług, która dopuściła się nauka polska tak wielkiej zbrodni niepamięci o tych tragicznych wydarzeniach.

   „Dzieci Kresów” – to zbiór wspomnień osób, które jako dzieci lub bardzo młodzi ludzie przeżyli gehennę ukraińskiego ludobójstwa, będąc często bezpośrednimi świadkami śmierci swoich najbliższych, krewnych lub sąsiadów – to wstrząsający materiał źródłowy, niezastąpiony w badaniach nad historią eksterminacji narodu polskiego. Zadaje kłam różnym próbom falsyfikacji niedawnej przeszłości i mających wówczas miejsce bestialstw, jakich dokonywali na kresowych Polakach rządni mordu, ale także i ich mienia, ukraińscy nacjonaliści, niejednokrotnie sąsiedzi, a nawet krewni. Poszkodowani, którzy ocaleli na ogół przez zbieg okoliczności, w prostych słowach i bez literackich upiększeń opisują to, co widzieli, oddając atmosferę tamtych dni, jako bezbronni i najczęściej politycznie niezaangażowani uczestnicy wydarzeń. Motorem tych wypadków była wyłącznie nieludzka nienawiść i kulturowe barbarzyństwo sprawców, wsparte drapieżną teorią darwinistycznie zorientowanego ukraińskiego nacjonalizmu. Przekazywane dziś do rąk czytelników wspomnienia niech będą przestrogą. Niech przypominają, że niektóre lansowane uparcie diagnozy polityczne mogą mieć podwójne oblicza. Nawet, gdy jedno z nich zawiera jądro prawdy – drugie może grozić katastrofą. Przed taką możliwością przestrzegają „Dzieci Kresów”. Fragment słowa wstępnego prof. dr hab. Bogusława Grotta.

   W trakcie spotkania dr Lucyna Kulińska podejmowała trudne relacje polsko-ukraińskie, problem popularyzacji i gloryfikacji nacjonalistów ukraińskich. Mówiła także o odradzającym się neobanderyzmie na Ukrainie i zagrożeń wynikających z tych działań dla Polski. Na koniec spotkania słuchacze mogli zaspokoić swoją ciekawość, zadając gościowi pytania związane z omawianą tematyką, jak również uzyskać dedykację na zakupionych książkach autorstwa znanej historyk.

Karolina Sielicka

 Zarząd Stowarzyszenia Kresów Wschodnich Dziedzictwo i Pamięć oddział w Dębnie

Fot. Piotr Paluch

>>Zapraszamy do Galerii Zdjęć<< - Fot. Piotr Paluch.

Nagranie z spotkania można obejrzeć na stronie Facbook-a